layout by wanilijowa background: Frigg Kitten: Zumzzet

poniedziałek, 11 czerwca 2012

[PPP] INTERPUNKCJA: Wielokropek

Wielokropek to znak interpunkcyjny o jakże mylącej nazwie, lecz o wyglądzie jedynym poprawnym, składa się z trzech złączonych ze sobą kropek (). Z kwestii technicznych, przed wielokropkiem nie stawiamy spacji, za to zawsze po:
Nie wesprze mnie niktTylko Maria, jedyna, moja, ukochana!

Wielokropka można używać w celu:
a)    opuszczenia jakiegoś fragmentu tekstu:
Gdy umieszczamy wielokropek w nawiasie kwadratowym ([…]), choć sporadycznie też okrągłym, zaznaczamy opuszczenie pewnego fragmentu tekstu, który cytujemy, np.:
Wielokropek […] składa się z trzech złączonych ze sobą kropek (…).

b)    zaznaczenia przerwania toku mówienia ze względu na jakąś emocję:
Chcę być z tobą... Tylko z tobą. (Mowa zostaje przerwana, gdy w momencie przesadnej emocjonalności np. braknie nam tchu).
NieNie zrobisz mi tego, ty podły draniu! (Głos więźnie na moment w gardle w wyrazie zaskoczenia czyjąś podłością).
W tym momencie wielokropek można zastąpić również myślnikiem (w pierwszym przypadku) lub przecinkiem (pierwszy lub drugi przypadek).

c)    wyprzedza wyraz, którego czytelnik z różnych powodów może się nie spodziewać:
a.   ironia
Wojna mająca na celuzakończenie wszystkich wojen.
b.   rozczarowanie
Wiesz, spodziewałam się wszystkiego, alezdrady?
c.   komizm
Rzeźnik pochylił się z morderczą miną, zamachnął się dużym, ostrym nożem, ciął i pokazał nam przekrojoną na pół marchewkę.
Zaleca się, aby w momencie, gdy puenta jakiejś wypowiedzi ma charakter podniosły lub neutralny, zamiast wielokropka stosować myślnik.

Gdy napotykamy problem zbiegu znaków interpunkcyjnych:
a)    drugi znak interpunkcyjny opuszczamy, gdy wielokropek zbiega się z przecinkiem, średnikiem lub kropką:
Podejrzewałabym każdą, nawet Monikęale Alicję?! (Przed ale powinien się pojawić przecinek, nie ma go, ponieważ zastosowaliśmy wielokropek po słowie „Monikę”).
Wyjątkiem jest, jeśli wielokropek stosujemy w celu pominięcia fragmentu w cytacie, wtedy znak interpunkcyjny, który powinniśmy normalnie pominąć (kropka, przecinek, średnik) stawiamy po nawiasie zamykającym.
b)    drugi znak interpunkcyjny pozostawiamy, gdy wielokropek zbiega się z pytajnikiem, wykrzyknikiem lub myślnikiem:
 – Nie chcę już niczego… – westchnęłam, zawiedziona.

Należy rozróżniać też wielokropek od wykropkowania, które stosujemy w celu np. pominięcia niektórych liter wulgarnego wyrazu:
Mam już, k, dość!

Trzeba również zaznaczyć różnicę w edycji tekstu, gdy wielokropek znajduje się na początku zdania. Wtedy to po wielokropku nie stawiamy spacji:
Westchnął, zamknął oczy i
otworzył je, będąc w całkowicie innym miejscu!

Spotkałam się też z wątpliwościami, kiedy należy po wielokropku rozpocząć zdanie wielką literą, a kiedy małą. Zasada jest nieziemsko prosta: jeśli wielokropek przerywa zdanie w celu zaznaczenia, że zawiesiliśmy głos, ale po postawionym wielokropku ciągniemy dalej to samo zdanie, zaczynamy małą literą. Jeśli wielokropek również kończy zdanie, a nie tylko pełni funkcję zawieszenia głosu tudzież wprowadzenia puenty, a po nim następujące wypowiedzenie jest odrębne, zaczynamy je wielką literą. 
Ala nie chciała mnie znać. Ania również. => Ala nie chciała mnie znać... Ala również. 
Wiesz, spodziewałam się wszystkiego, ale zdrady? => Wiesz, spodziewałam się wszystkiego, ale... zdrady?

Wielokropek nie tworzy napięcia. Jeśli używacie wielokropka, bo myślicie, że w ten sposób nadacie swojemu opowiadaniu większego nastroju – jesteście w błędzie. Ukazujecie jedynie wtedy odbiorcy, jak bardzo niedoświadczonymi pisarzami jesteście, że znakami interpunkcyjnymi musicie tworzyć klimat, a nie słowami. 

Wielokropek jest również na tyle irytującym znakiem, że nie należy go nadużywać, gdyż burzy estetykę tekstu.


 
Cóż, miało być dzisiaj o rzeczy zupełnie innej, jest jak jest, bo nie mogłam się w sobie zebrać. A uznałam, że nie będę Wam dawać czegoś, co powinnam przygotować dłużej, a zrobiłabym to na szybko.

14 komentarzy:

  1. "Ala nie chciała mnie znać. Ania również. => Ala nie chciała mnie znać... Ala również. " <- Ania :) przynajmniej tak mi się wydaje.
    Wielokropek, w sumie nie używam go zbyt często, ale fajnie, że się zajęłaś i nim.
    W sumie nie wiem czy już było, czy nie, ale opiszesz (lub to zrobiłaś) średnik? Bo to takie problemowe jest : d

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. tak, zapewne to miałam na myśli, ale widzisz, mam takie dziwne coś w głowie, że nigdy nie umiem zrobić czegoś w stu procentach dobrze. i choćby taką Anię z Alą zamienię.
      tak, średnik też opiszę, ale wielokropek miał pierwszeństwo, bo moja koleżanka lumaris prosiła o niego od dłuższego czasu. :D ale dobrze, jeśli na przyszły tydzień nie uda mi się zrealizować dialogów od strony praktycznej, zajmę się średnikiem. :)

      Usuń
    2. To czekam i na dialogi i na średnik ;)

      Usuń
  2. Wow, bardzo mi się przyda ta notka, a zwłaszcza ostatnie słowa. Zawsze myślałam, że stosując wielokropek nadaję mojemu tekstu trochę emocji, nastroju. Nigdy w ten sposób o tym nie myślałam, że używając nadmiernie znaków interpunkcyjnych (jestem uzależniona od wielokropka) pokazuję swój brak doświadczenia i w ogóle. Nigdy nie zwracałam na to zbytniej uwagi. Dzięki.

    Przydatna notka.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dodałam ostatnie słowa z niepisaną, szczególną dedykacją dla koleżanki lumaris, którą właśnie rozsadza, gdy autorzy stosują wielokropek, zamiast manewrować słowami i konstrukcjami gramatycznymi w celu uzyskania nastroju. :D
      cieszę się, że trafiło i pomogło! :)

      Usuń
  3. Chwała smirkowi za ten post. Dobija mnie ciągłe powtarzanie ocenianym zasad rządzących wielokropkiem (czy też cokolwiek oni tam wstawiają, bo widziałąm już i "..", i "......." - nosz ręce opadają). W ogóle Twoje poradniki, smirku, mają już specjalne miejsce na ławowej podstronie z pomocnymi artykułami. :)
    Pozdrawiam ciepło,

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. jej, jak mi się miło zrobiło. osłoda dla duszy po ciężkim dniu wypełnionym charczeniem z krtani i powolną utratą głosu...
      pozdrawiam również ciepło!

      Usuń
    2. Biedny smirek! Staraj się w miarę możliwości unikać złośliwych ludzi. Kiedy ja miałam pecha stracić głos, byłam wtedy na konwencie i wszyscy się chyba zmówili, żeby mnie doprowadzać do podnoszenia głosu, bo wtedy wydobywały się ze mnie piski. A kiedy tego nie robili, to słyszałam tylko hasła w stylu "Mów do mnie jeszcze, Twoja chrypa jest seksi". -.- I weź tu człowieku próbuj własny głos odzyskać.

      Usuń
  4. Smirku, a co to się z Twoim głosem stało?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. byłam w krakowie. początkowo miałam chore gardło i zatoki, teraz z gardła wszystko zeszło, szerokim łukiem ominęło operowane niedawno migdałki i polazło na krtań. struny głosowe mi siadają.

      Usuń
    2. Brzmi bardzo nieprzyjemnie. Byłaś z tym u lekarza? Mam nadzieję, że dał Ci coś skutecznego na te dolegliwości, bo jednak głos jest bardzo ważny.

      Usuń
  5. Pomocny artykuł. Wielu blogerom przydałoby się bardzo dobitnie wyjaśnić, gdzie się stawia spację, a nie tylko wielokropek...
    I sama się przyznaję, że zdarza mi się tworzyć niepoprawne pochodne tego znaku. Chociażby cztero- czy pięcio- kropki.

    OdpowiedzUsuń
  6. głupi przykład z tym " Ala nie chciała mnie znać. Ania również. => Ala nie chciała mnie znać... Ala również." , to są imiona, je się zawsze pisze wielką literą, poza tym jest błąd :)

    OdpowiedzUsuń
  7. Czy w tytule można wstawiać wielokropek ?

    OdpowiedzUsuń